Κάθε άνθρωπος σε κάποια στιγμή της ζωής του, ιδιαίτερα στο σύγχρονο τρόπο ζωής, έχει αγχωθεί για κάτι. Ως άγχος νοείται μια δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση ενεργοποίησης φόβου ή αίσθησης απειλής σαν απάντηση σε ένα πραγματικό ή φανταστικό κίνδυνο. Προκαλεί διέγερση του συμπαθητικού συστήματος του οργανισμού, η οποία εκφράζεται με φυσιολογικές αντιδράσεις, όπως εφίδρωση, ταχυκαρδία, επιτάχυνση της αναπνοής, κοκκίνισμα, σήκωμα τριχών δέρματος κ.α.

Συνήθως το άγχος θεωρείται φυσιολογικό, όταν λειτουργεί ως αντίδραση σε στρεσογόνα γεγονότα (π.χ. εξετάσεις σημαντικών συμβάντων). Αρχίζει, όμως, να θεωρείται παθολογικό, εφόσον η αγχώδης αντίδραση είναι υπερβολική, σε σύγκριση με το πιο ήπιο στρεσογόνο γεγονός που την προκαλεί και παρατεταμένη, με αποτέλεσμα να δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινή λειτουργικότητα και την ψυχική ηρεμία του ατόμου. Σε αυτήν την περίπτωση μιλάμε για αγχώδη διαταραχή.

Κοινό γνώρισμα των αγχώδων διαταραχών αποτελούν οι κρίσεις πανικού. Ονομάζουμε έτσι συγκεκριμένες περιόδους, όπου κυριαρχεί η δυσφορία και ο φόβος. Αυτές οι περίοδοι αναπτύσσονται αιφνίδια και έχουν συγκεκριμένη διάρκεια με αρχή, μέση και τέλος. Σύμφωνα με το αμερικανικό Διαγνωστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSMIV), οι προσβολές πανικού κορυφώνονται συνήθως μέσα σε 10 λεπτά.

Κάποια από τα κύρια χαρακτηριστικά μιας προσβολής πανικού είναι η επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού και η αύξηση των καρδιακών παλμών, σα να πηγαίνει η καρδιά να σπάσει, ο ιδρώτας, το τρέμουλο, η αίσθηση δύσπνοιας σα να πλακώνεται το στήθος από κάτι και να πονάει, ακόμα και η αίσθηση πνιγμού, ζάλης ή ναυτία, η λιποθυμική τάση, ο έντονος φόβος θανάτου, απώλειας ελέγχου ή τρέλας, το μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα, το ρίγος ή το αίσθημα ζέστης και η αίσθηση αποπραγματοποίησης (απομάκρυνσης από την πραγματικότητα) ή αποπροσωποποίησης (αποστασιοποίησης από τον εαυτό). Συνήθως, η κρίση πανικού συνοδεύεται από ένα αίσθημα επικείμενου κινδύνου ή επικείμενης καταστροφής μαζί με μια έντονη τάση διαφυγής.

Γενικά, διακρίνονται 3 είδη κρίσεων πανικού: οι απροσδόκητες που δε συνδέονται με κάποιο γεγονός ή κατάσταση, οι συνδεδεμένες με καταστάσεις που συμβαίνουν σχεδόν πάντα και αμέσως μετά την έκθεση ή την αναμονή μιας κατάστασης (π.χ. μετά την έκθεση σε αίμα) και οι προδιατεθειμένες από καταστάσεις κρίσεις, οι οποίες είναι πιθανόν να συμβαίνουν μετά την έκθεση σε μια κατάσταση, αλλά όχι αναγκαστικά (π.χ. κατά την παρακολούθηση ενός τρομακτικού τηλεοπτικού γεγονότος άλλη φορά εκδηλώνονται κρίσεις πανικού και άλλες όχι).

Μια μορφή αγχώδους διαταραχής που εκδηλώνεται συχνά και συνδέεται άμεσα με τις προσβολές πανικού είναι η αγοραφοβία. Πρόκειται για το άγχος που έχει ένα άτομο κάθε φορά που βρίσκεται σε δημόσιους χώρους ή καταστάσεις από τις οποίες η διαφυγή μπορεί να μην είναι εύκολη ή μπορεί να μην μπορέσει να βοηθηθεί σε περίπτωση που νιώσει συμπτώματα κρίσης πανικού ή παρόμοια με αυτά. Ενδεικτικά παραδείγματα αγοραφοβίας αποτελούν ο φόβος του ατόμου να βγει από το σπίτι μόνο του, να βρίσκεται μέσα σε πλήθος ή να ταξιδεύει με μέσο μαζικής μεταφοράς (π.χ. τρένο), με αποτέλεσμα να αποφεύγονται οι έξοδοι και οι μετακινήσεις και γενικότερα οι καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν άγχος, δυσφορία, φόβο ή κρίση πανικού.

Η ηλικία έναρξης της διαταραχής πανικού ποικίλλει με επικρατέστερη την ηλικία μεταξύ των 18 ετών (όψιμη εφηβεία) και των 35 ετών, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να εμφανιστεί πιο πριν ή πιο μετά. Η κλινική της πορεία μπορεί να είναι μικρή (κάποιοι μήνες), αλλά συνήθως είναι χρόνια με περιόδους υφέσεων και εξάρσεων. Παρόλο που η αιτιολογία της δεν είναι μία αλλά πολλές πιθανές, η πρόγνωση της διαταραχής είναι καλή. Το 50% – 80% των ατόμων που αντιμετωπίζουν άγχος δείχνουν βελτίωση μετά από την πρακτική της ψυχοθεραπείας (συστημική, γνωστική – συμπεριφορική, ψυχοδυναμική) καταφέρνοντας να διαχειριστούν και να ελέγξουν το γενικευμένο άγχος που νιώθουν και τις κρίσεις πανικού.